'Sara', zoete liefde van mijn leven

Ik hoor geen elementen van Bob Dylans leven in zijn muziek, ik hoor alleen verhalen die mysterieus zijn en op haast oneindig veel verschillende manieren zijn te te interpreteren. Ik hoor niet het persoonlijke verhaal; ik hoor een verhaal. Een verhaal dat van iedereen zou kunnen zijn en daaraan verleent het voor mij zijn kracht.

Toch lijkt het me logisch om te veronderstellen dat Bob Dylan ‘Sara’ heeft geschreven over zijn eerste vrouw Sara. Wie Bob Dylans biografie kent, weet dat het aansluit bij de huwelijksproblemen die hij op dat moment had, die uiteindelijk tot een scheiding zouden leiden. Ik neem aan dat het een intiem nummer van Bob Dylan is, waarin hij zijn oprechte liefde voor zijn vrouw bezingt. Hoe hij niet wil dat ze ooit bij hem weggaat.

Toch probeer ik het nummer niet te zien door de ogen van Bob Dylan, maar door mijn eigen ogen of door die van een willekeurig persoon. De naam Sara is niets meer voor me dan slechts een naam die de vrouw in het nummer heeft.
En zelfs al zou ik Bob Dylans liefde uit interesse willen zien in het nummer, zou willen weten hoeveel hij van haar houdt en hoe hij haar ziet, zou ik de antwoorden niet kunnen vinden. De ik in het nummer is vaag in het beschrijven van Sara. Hij komt niet verder dan begrippen als scherpe diamant en mysterieuze vrouw.

Radicaal anders

Het nummer begint:

‘I laid on a dune I looked at the sky
When the children were babies and played on the beach
You came up behind me, I saw you go by
You were always so close and still within reach.’

De ik beschrijft een simpele situatie. Hij ligt op een duin, te kijken naar de lucht. De kinderen spelen op het strand. De vrouw nadert van achteren de man, de man ziet haar voorbijgaan. Maar dan bezingt de ik dat de vrouw altijd dichtbij was, binnen handbereik. Met de nadruk op was; is ze nu niet meer dichtbij? Voelt Sara voor de ik ver weg? Wellicht voelt hij alsof hij ze kwijt is geraakt, door de jaren heen, dat de twee om welke reden dan ook uit elkaar zijn gegroeid.

Het antwoord volgt:

‘Sara, Sara
Whatever made you want to change your mind’

De ik stelt de vraag wat haar gedachten heeft doen veranderen. Sara is dus van gedachten verandert, de ik niet? Zijn de twee alleen maar door haar toedoen uit elkaar gegroeid? Wellicht is Sara anders over de ik gaan denken, is ze haar liefde voor de persoon kwijtgeraakt. Of is ze radicaal anders in het leven gaan staan dan de ik en passen de twee hierdoor niet meer bij elkaar.

Als dit zo is, ligt dan de schuld alleen bij Sara? Waarom kan de ik niet van gedachten veranderen? Waarom is hij hiertoe niet bereid? Misschien is hij te egoïstisch en wil hij zich niet aanpassen aan de ander. Maar het kan ook zo zijn dat hij radicaal anders over dingen denkt en hier gewoonweg niet van af kan zien. Dat hij zichzelf kwijtraakt als hij dit zou doen, misschien zelfs zichzelf niet meer zou zijn.

Wat zou dit verschil van gedachten kunnen zijn. Misschien is de vrouw bekeerd tot een geloof en kan de ik niet geloven in een God, kan hij iets niet aannemen waar in zijn ogen geen bewijs voor is. Of is de vrouw van het geloof afgevallen en gelooft zij niet meer in God.

Wie er van de twee nou wel of niet gelooft, maakt voor het verhaal denk ik niet veel uit. Het komt er op neer dat de twee door het geloof uit elkaar zijn gegroeid. Voor de een is God de zin van het bestaan, voor de ander absoluut niet. Voor de een is God de enige die de mens kan redden, voor de ander absoluut niet en zullen we het zelf moeten zien oplossen. Voor de een is God alles, voor de ander is het leven an sich alles.

En deze radicale andere visie op het leven en het (boven)natuurlijke zou er toe hebben kunnen leiden dat de twee langzaam maar zeker uit elkaar zijn gegroeid. Over veel zaken anders zijn gaan denken. Anders zijn gaan denken over wat het beste is om te doen, er zelfs een andere ethiek op na zijn gaan houden.

De twee waren ooit twee puzzelstukjes die naadloos in elkaar pasten; nu zijn ze compleet andere personen.

Liefde

‘Sara, Sara
Loving you is the one thing I'll never regret’

De ik zingt nu in de tegenwoordige tijd. Hij heeft haar lief en dit is het enige ding waar hij nooit spijt van zal hebben. Kennelijk is deze liefde dan ontzettend veel voor hem waard. Is dit genoeg om de verschillen aan de kant te schuiven?

Wellicht verkeert de ik in een voortdurende tweestrijd tussen de liefde en de afkeer van de ideeën van de vrouw. Op het ene moment kan hij haar aanblik niet verdragen, op het andere moment wordt hij vervuld met liefde als hij naar haar kijkt. Hij wil op het ene moment haar verlaten, op het andere kan hij niet zonder haar.
Deze tweestrijd maakt hem moe; hij is opgebrand en uitgeblust. Hij weet niet wat het beste is om te doen. Geeft hij haar de schuld van dit verschrikkelijke gevoel of heeft hij dit aan zijn eigen koppigheid te danken?
Wil hij toegeven aan het gevoel van afkeer of overwint de liefde?

Onwaardig

‘Sara, Sara
You must forgive me my unworthiness.’

Kennelijk vindt hij zichzelf niet waardevol genoeg voor Sara. Hij is haar liefde niet waard, verwijt nu alleen zichzelf nog alles. Hij is degene die ervoor gezorgd heeft dat de twee uit elkaar zijn gegroeid. Hij vindt zichzelf de schuldige, Sara heeft volgens hem niets verkeerd gedaan.

Deze foto lijkt me een goede metafoor. Bob Dylan kijkt naar Sara op. De ik in het nummer lijkt dit ook te doen. Hij vindt zichzelf onwaardig. Hij geeft zichzelf de schuld. Misschien is hij blind voor de fouten die Sara heeft gemaakt, omdat hij naar hij opkijkt.

Wellicht is Sara de enige persoon waar hij zich ondergeschikt aan voelt, is zij volgens hem de enige persoon die perfect is.

Je ziet op de foto ook de liefde in de blik van Bob Dylan waarmee hij naar zijn vrouw kijkt.

Kijkt de ik ook zo naar Sara?

Misschien is dit lied niets meer dan het verlangen uitspreken naar hoe de liefde ooit was. De ik wil terug naar hoe het was. Toen de twee nog gelukkig samen waren en hun innigste geheimen met elkaar deelden. Toen ze nog de twee puzzelstukjes waren die naadloos in elkaar pasten…

Is hij verblind geraakt door dit verlangen? Ziet hij daarom op het moment alleen zijn eigen fouten. Maar is het Sara niet geweest die van gedachten is veranderd, van hem afstand heeft genomen, een afstand die steeds groter wordt? Is zij het niet, die zich niet aan zijn visie wilde aanpassen, of degene die er een andere visie op na houdt?

Of hebben allebei de mensen schuld. Zijn ze allebei degenen die afstand hebben genomen en anders over dingen zijn gaan nadenken? Ze zijn alle twee degenen die te koppig zijn om zich aan te passen aan de ander.

Een verlaten strand

‘Now the beach is deserted except for some kelp
And a piece of an old ship that lies on the shore’

Het strand uit het eerste couplet keert terug. Het is verlaten, er ligt alleen nog maar wat zeewier en een stukje wrakhout van een schip.

Dit zou je kunnen zien als een metafoor voor hun persoonlijkheid. Waar het strand van karakter is verandert, zijn de twee dat ook.
Kan iemand wel dezelfde blijven als degene die hij of zij was op het moment van het ja-woord aan de geliefde?
Is het leven niet een proces waar je doorheen gaat? Waarin je constant nieuwe ideeën opdoet, nieuwe antwoorden op vragen vindt en hierdoor een nieuwe visie op het leven ontwikkelt en zaken die belangrijk zijn.
Als ik voor mezelf spreek weet ik zeker dat ik iemand anders ben dan een jaar geleden. Ik zit weliswaar in hetzelfde lichaam, al zou je dit al kunnen bevragen, maar mijn denken is veranderd. Waar ik eerst vertrouwen had in het huidige politieke en economische systeem, heb ik dit nu niet meer. Eerst trok het marxisme mijn sympathie, nu heeft dit plaats gemaakt voor het christendom. Eerst was ik vol vreugde over mijn geloof. Ik ben dit nu nog steeds, maar de vreugde is voor het grootse gedeelte ingenomen door het verstand. Het met de ratio willen begrijpen van God en het goddelijke, niet met mijn gevoel.

Het is toch volkomen logisch te noemen dat Sara en de ik zijn verandert...

Het verlaten strand zou ook een metafoor kunnen zijn voor voor hun liefde an sich.

Het strand was ooit vol leven en bloei, hun liefde vol en vurig. Het strand is voor het grootse gedeelte verlaten, hun liefde is niet meer vol en vurig. Er ligt niets meer op het strand dan een beetje zeewier en een stuk wrakhout van een schip, er is niets over van hun liefde dan een klein stukje gevoel, dat overgebleven is van hoe de liefde ooit was.

Wanhopig

‘Sara, Sara
Don't ever leave me, don't ever go.’

Blijkbaar geeft de ik toch toe aan de overgebleven liefde. Hij klinkt wanhopig en schreeuwt het uit: verlaat me nooit, ga nooit weg. Sara is dus nog bij de ik.
Geeft zij ook toe aan de liefde, als ze die nog voelt, of kan ze het niet opbrengen om bij hem te blijven? Proberen ze het nog een keer, kiezen ze opnieuw voor elkaar? Bloeit de liefde weer op?

De grote vraag blijft: zal de liefde overwinnen?